Chemin --> Camino (Pyreneeën)

Beter weer om de Pyreneeën over te steken zou drie dagen wachten betekenen. Nee dus, dat is geen optie. Ik hou een slag om de arm; in Horisson, 8 km de berg op, heb ik gereserveerd in de herberg in geval het weer té erg is. Met mist en miezerregen ga ik op stap. Aangekomen in de herberg rond een uur of tien overleg ik met de waard. ´Och meid, gewoon pech, doorlopen, de eerste dagen wordt ´t niks met het weer´. Als ik vertel van mijn achilles blessure wordt de huisdokter van stal gehaald. Ammad, ex legionnair arts met inmiddels 20 jaar studie Chinese geneeskunst, althans zo vertelt hij, masseert wat links en rechts en geeft tips. Het probleem zal weldra opgelost zijn, zo zegt hij. Vooruit maar dus.

Het landschap is geweldig mooi en met de mist heeft het iets mystieks. En...van regen is geen sprake meer. En tjee, vandaag kom ik aanin España ¡

Tot overmaat van ramp kom ik in een groep (luidruchtige) Amerikanen terecht. Kip, professor Religious Studies in Virginia is vandaag met 25 studenten op weg gegaan naar Santiago. Kip´s specialiteit is religious voyages. Tenger, klein, wild kapsel en baardje met zelfs 30 kilo op de rug. Een hiker pur sang. Dit is zijn 2e keer naar Santiago met studenten. Amerikaans enthousiast maar eigenlijk heel mooi hoe hij met zijn studenten omgaat.

Het werd een prachtige etappe, de mooiste zelfs tot nu toe, vind ik.

Bij aankomst om 17.00 uur na 7 uur lopen, is er maar één mogelijkheid om te overnachten en wel in de albergue die beheerd wordt door de Nederlanders, 120 bedden in één grote ruimte, een oude kerk. De herberg is op 4 plaatsen na VOL. Da´s even slikken maar alvast een voorproefje voor wat me te wachten staat in Spanje. De ´Chemin´ van Frankrijk gaat nu ´Camino´ heten hier in Spanje.

Het is berenkoud buiten en ik ga, net als iedereen, eten in het nabij gelegen restaurant. Dit maal met Didier, een Fransman die gisteren ook overnachtte bij Arno en Huberta. Alle ´bekenden´ van de tocht in Spanje houden het aan de grens voor gezien. Didier is ook in Le Puy begonnen met zijn reis, weliswaar een week later dan ik.........

Het is aanschuiven in het restaurant en we komen aan tafel bij twee aardige Spaanse dames, Carmen en Francesca. Het werd een gezellige avond...........we zijn in Spanje en hier spreekt menSpaans, olé¡

ps; zodra de techniek het toelaat komen er foto's

Chemin 17 St-Jean-Pied-de-Port

Misschien wel 20 jaar geleden deden Peter en ik de Pyreneeën per auto van oost naar west. Op eenzelfde regenachtige dag als vandaag stapten we uit in dit kleine stadje. We zagen veel wandelaars, ingepakt in regencapes en met een stok waaraan een schelp hing. De luiken van enkele huizen, ook behangen met stok en schelp, stonden open en we zagen kamers met stapelbedden. Het was ozelig weer enmede door de miezerregenkwam het geheelbij ons over als een zielige en triesteboel. We hadden zelfs wat medelijden met deze mensen en snapten niet wat hen bezielde. Als iemand mij toen verteld zou hebben dat ik vele jaren later hier zelf zo rond zou lopen, had ik 'm beslist voor gek verklaard.

De etappe gisteren van Ostabat naar hier was de zwaarste tot nu toe. Het regende pijpenstelen tot net voor aankomst. De sokken waren kleddernat. Natuurlijk; het hoort er allemaal bij, leuk is anders. Al dagen had ik me verheugd op het zien van de Pyreneën, het zat er gewoonweg niet in.

Mijn voornemen is om met goed weer de oversteek te maken om de pracht van het landschap zo goed mogelijk te kunnen zien. De voorspellingen zijn niet geweldig, dus of dat er inzit..........dagen wachten in St.Jean is geen optie. Vrijdag vertrek ik naar Spanje.

Het weerzien met Huberta en Arno is natuurlijk erg leuk. De herberg is weer helemaal volgeboekt. Sinds de afgelopen 5 jaar hebben ze de nodige verbouwingen achter de rug en het is een prachtig huis geworden. Achter in hun tuin tegen de berg op is een stilteruimte gebouwd met een prachtig uitzicht. De wijze waarop zij pelgrims ontvangen blijft bijzonder. Zes maanden lang dag in dag uit gasten ontvangen, eten koken, hun werk is top-sport.

Morgen is de oversteek naar Spanje. Alles zal anders zijn, land, cultuur, taal, de 'Chemin' verandert in 'Camino' en 'bonjour' in 'hola'. De pelgrims zullen uit alle landen van de wereld komen. In Frankrijk waren het toch in hoofdzaak Fransen.

Ik verlaat mijn geliefde Frankrijk maar weet dat aan de andere kant van de bergen een mooi landmet mooie mensen wacht. Ik heb echt zin om naar Spanje te gaan. España olé, ik kom eraan !

Chemin 16 Ostabat - St Jean Pied de Port

Nog 849 km naar Santiago. De helft zit er (al) bijna op. Dit is Baskenland en hoe. Het landschap is prachtig. Jacobus is zijn pelgrims goedgezind, het is bewolkt maar de bergen zijn redelijk goed te zien en af en toe zelfs een flauw zonnetje. Als ik bijna bovenaan de berg ben, vliegen er opeens 12 gieren omhoog. Waauw; zò dichtbij, wat zijn ze groot !

Baskenland; koeien met bellen, schapen, een landschapje overgoten met een Oostenrijks sausje, zoiets. Baskisch; opeens kun je niets meer lezen, een onbegrijpelijk taaltje, de namen zijn onuitspreekbaar. Niemand schijnt nog te weten waar deze taal precies vandaan komt.

Overigens Frits, de aardige waard in Ostabat; Benat Eyharts van de boerderij Ferme Gaineko-Etxea, zong uit volle borst zijn Baskische liederen, kuste me hartelijk bij het afscheid maar kneep niet in mijn kont !

Morgen op naar St. Jean Pied de Port, gelegen aan de voet van de Pyreneën. Ik kijk uit naar het weerzien met Arno en Huberta in herberg Esprit du Chemin alwaar ik in 2005 twee weken hospitalera was. Het weer overigensis miserabel;de regenkomt met bakken naar beneden.....................Jammer, want de boerderij heeft een prachtig terras met dito uitzicht. Iedereen zit binnen en hangt maar wat rond. We hopen op beter maar het zit er voorlopig niet in volgens de Franse Erwin Krol.........

Chemin 15 Saint-Palais

Vandaag gaat de tocht naar Saint-Palais. Dit stadje ligt 8 km buiten de route en heefthaar gîte gehuisverst in een klooster en ik heb nu eenmaal wat met kloosters. Voor mijn achillespezen is 27 km eigenlijk veel te ver vandaag maar ik weet dat dit probleem zich gaat oplossen. Ik volg de gewone weg in plaats van de GR, daarmee kort ik al vijf kilometer af.

Na een kilometer of tien houdt een auto in en de bestuurder vraagt of ik wel in de gaten heb dat ik niet op de 'chemin' loop. Ik vertel hem hoe het zit. 'Dat treft, ik moet ook naar St Palais', zegt hij opgewekt en vrolijk, 'stap maar in. Wel moet ik onderweg nog naar twee boederijen voor inspectie'. Voordat ik het goed en wel in de gaten heb, zit ik in zijn auto en rijden we.

Jean-Léon is de naam. In de vut (natuurlijk, alle Fransen zijn met de vut zo lijkt het wel, daarover een andere keer meer). Als ervaren specialist in kippen en ganzen bezoekt hij voor zijn ex-werkgever bedrijven waar problemen zijn. Aangekomen bij de kippenfarm constateert hij meteen het probleem; de pootjes zijn wit en deze kippen horen gele te hebben. De oplossing is snel gevonden; een poeder (met een onmogelijke naam) in het drinkwater en het leed is snel geleden.

Op nu naar de ganzenfarm, een bedrijf dat ook foie gras (ganzenlever) produceert. Ik vertel over onze Partij voor de Dieren en hun anti-reclame afgelopen kerst om vooral geen ganzenlever te kopen. Tja, zo concludeert Jean-Léon, weet je, ganzenlever is verbonden met onze cultuur, zoals Spanje met stieren. Jammer trouwens, want jullie Hollanders weten niet wat jullie missen !

We nemen hartelijk afscheid van elkaar, maken nog een foto en hij noteert zijn e-mail adres op een blaadje en schrijft er lachend bij; j'ai triché.......... (ik heb gefoeteld).

Om 12 uur ben ik dus al in Saint Palais, dat is wel erg vroeg. Net als de Fransen besluit ik te gaan eten in een restaurant. De tent zit bomvol met werklui, da's dus the place to be. Voor 12 euro het dagmenu en lekker aanschuiven bij de mannen aan de lange tafels. De koffie drink ik om bekende reden buiten en als ik terugga om te betalen zit er alleen nog een mevrouw te eten. Als ik mijn rugzak omhang, vraagt ze of ik haast heb. 'Als er iets is dat ik niet heb, is het haast', antwoord ik. 'Hoe is het ?', en ze kijkt me verwachtingsvol aan. Suzanne, vorig jaar tot aan de Pyreneën gelopen met haar man, wil alles weten. 'Het doet wat met je hè ?' Als ik vraag om een voorbeeld wordt 't lastig. 'Het zit 'm in de kleine alledaagse dingen'. Ze laat haar sleutelbos zien waaraan een klein schelpje hangt en ook op haar auto prijkt nu een grote gele ster. De chemin verbroedert en na ruim een uur gezellig gebabbel kussen we elkaar allerhartelijkst ten afscheid.

Op dus naar het klooster. Ook hier weer een warm welkom. De Franciscanen zijn sinds 2004 vertrokken. Nu neemt de Belgische Santiagovereniging de honneurs waar en beheren de mooie accomodatie. Jacques (81jr) en Monique (76) uit Spa. Tien jaar geledenin drie delen naar Santiago gelopen ! s'Avonds koken en eten we samen, Jean-P is ook weer van de partij. Het werd een leuke avond. Bovendien, ze hebben een computer, Jean-P heeft een blog. Voor de francofielen onder ons........een mooi stukje Frans prosa. Zie verhaal chemin 14 onderaan.

Ik ga naar bed en heb zowaar een kamer helemaal voor mezelf alleen !

Merci St. Jacques voor weer zo'n mooie dag.

Chemin 14 (Navarrenx)

Op naar Navarrenx. Maar 14 km want ik wil mijn pezen sparen. Kristin loopt wat verder vandaag. Ik ben heel benieuwd want ik ga logeren bij l'Alchimiste (de alchimist). Getriggerd door een paar van zijn spreuken onderweg leek het me een spannend adres. Bovendien afficheerde hij: maison d'artiste, dat moet wel heel bijzonder zijn.

Om 12 uur ben ik al in Navarrenx. De lokale kroeg heeft zowaar internet, Nederland speelt tegen Denemarken en het begint flink te regenen. Geluk alom dus. Om 15.00 uur loop ik naar mijn alchimist. Maison d'artiste, niets te veel gezegd. Je kijkt je ogen uit. Het huis hangt vol met spreuken en prachtige zwart/wit foto's. Jean-Gaëtan ontvangt me met een vers kopje koffie. Op hetzelfde moment komt Jean-Pierre binnen. Hem had ik ruim 2 weken voor het laast gezien bij de zusters in Figeac.

In de stromende regen gaan we om 18.00 uur naar de kerk. Zoals in meerdere plaatsen op de route is hier een ontvangst voor pelgrims. In Navarrenx sluiten ze dit af met een 'pot d'ami' (borrel). Er is zelfs een verkeersbord voor gemaakt ! Wederom ben ik in een andere ploeg terecht gekomen. Behalve Jean-Pierre en een Frans echtpaar ken ik niemand.

Het werd een interessante avond bij de open haard met J-Gaëtan en J-Pierre en ja, bij de alchimist wordt natuurlijk gesproken over astrologie, esotherie, filosofie, religie én de camino. Het leven is gecompliceerd; Eric, eergisteren in Arthez, na zijn camino overtuigd gelovig, hier bij de alchimist staat alles weer ter discussie. Om 23.00 uur (veel te laat voor een pelgrim) ga ik met toeterende oren naar bed.

Morgen kom ik in Baskenland aan met vol zicht op de Pyreneën !

ps: zoals al eerder gemeld, de Fransen weten het politiek gezien ook niet meer. De alchimist heeft een oplossing............neem een kijkje bij de foto's van dit verhaal.

Tekst van Jean-Pierre over ons verblijf bij de Alchimist.

L'alchimiste s'appelle Jean-Gaëtan. Passioné d'astrologie et de spiritualité, il accueille chez lui avec disponilité et grand respect. Au coeur de Navarrenx, sa vaste maison est un hâvre de paîx et de sérénité. J'y retrouve Diny, la pèlerine hollandaise, vue pour la dernière fois à Figeac. Devant une petite flambée dans la cheminéé, nous passons une merveilleuse soirée à discuter avec notre hôte.

L'odeur du jour, celle du pain grillé, toute simple et appétissante.
Chez l'alchimiste, point de formule ésothérique pour faire blondir, puis brunir la tartine !
Comme partout ailleurs, un appareil électrique suffit.

Pour le repas du soir, Jean-Gaëtan a prépare un succulent boeuf bourguignon.
En entréé, il propose un large éventail de crudités accompagnées d'un mélange de céréals exotiques. Une delicieuse tarte aux pommes, confectionnée devant nous dans la soiréé, termine cet excellent souper.

Chemin 13 (Arthez de Béarn, le Béarn)

Het is zaterdag ochtend. Om half 9 zijn we de eerste klanten van de apotheek hier in Azarq. Een klein plaatsje met een héle grote pharmacie. Hoe klein een dorp ook is, er is altijd wel een pharmacie, een kapper, een telefooncel en een pinautomaat. Erg handigtijdens een pelgrimsbestaan.

Binnen de EU staat Frankrijk met stip op nummer 1 als het gaat om medicijngebruik. Loop voor de aardigheid eens een pharmacie binnen, je kijkt je ogen uit. Voor elk ongemakje is er wel een pilletje of een zalfje. Menig maal heb ik met verbazing staan kijken naar wat Franse pelgrims allemaal aan middeltjes bij zich hebben.

Enfin, ter zake. Kristin heeft last van d'r knie. Hoewel ze dierenarts van beroep is, heeft ze het niet zo op al die pillen hier. We verlaten de zaak met een mooie knieband, helemaal in de kleuren van haar outfit. En ik ben een rol tape rijker, elastische nog wel. Niet in de mooie blauwe kleur van weleer maar deze witte is ook prima, zo zei mevrouw la pharmacienne.

We gaan enthousiast op pad want vandaag lopen we naar Arthez le Béarn en wel naar boulangerie (bakker) Bertrand Broussé. Anne, Esther én Huberta, alle drie hadden ze apart van elkaar dit adres als tip meegegeven. Corinne la pèlerine had er zelfs drie hartjes bijgetekend ! Vol verwachtig klopt mijn hart..........

De gîte ligt iets buiten het dorp, maar 'morgenvroeg is het ontbijt in de bakkerij', zo vertelt mij Eric, sinds 2 dagen de hospitalier in dit huis. Op datzelfde moment komt Benjamin uit Montélimar aan per fiets. Bakker Bertrand is ook traiteur maar vanwege de Communie morgen is er geen tijd om voor pelgrims te koken. Geen probleem, Benjamin houdt van koken, da's mooi dus. Hij stelt een geweldig menu samen en we vertrekken naar de lokale Casino. Helaas, klein dorp, kleine Casino. Teleurgesteld stelt Benjamin zijn grootse plannen bij. De winkelbaas helpt goed mee. Al met al duurt de hele ceremonie ongeveer een uur ! Je ziet, eten is erg belangrijk in Frankrijk.

Met de heerlijke wijn die Eric van thuis (een gehucht van 20 inw ergens bij Genève) had meegenomen, hebben we een prachtige avond doorgebracht en is er, natuurlijk, veel over de camino gesproken.

Zondagochtend. Regen, regen. Het kan ons niet deren. Wij lopen naar 'onze' bakker voor het ontbijt. Er staat een lange rij tot zelfs buiten. Taarten en gerechten gaan als zoete broodjes over de toonbank. Het is communiefeest vandaag. Achter in de keuken genieten wij van verse croissants (au beurre !) en pains au chocolat. De allereerste keer bij het ontbijt nog wel tijdens deze reis in Frankrijk. Te gek voor woorden.

Chemin 12 Aire sur l'Adour (les Landes)

We are so lucky again, zo zei Kristin gisteravond toen we aankwamen in Aire sur l'Adour. Het blijkt een prachtig stadje te zijn met wel 6.500 inw, na Cahors verrassend de grootste plaats op de route tot nu toe. We logeren in Hotel de la Paix. Een goede tip van Anne uit Moissac zo blijkt. 'Gewoon doen, lekker oud en gammel, maar Maryse is zoo aardig', zei ze.

En wij krijgen een hele grote kamer, ideaal voor onze geplande rustdag hier. Die is nodig voor ons allebei. Ik heb weer last van mijn achillespezen en Kirstin van haar schenen. Een beetje zorgen maak ik me eerlijk gezegd wel. Maryse gaf me een teil met ijs en de tip eens naar meneer de fysio op de hoek te gaan.

En zo zit ik hier in de wachtkamer van Monsieur Van Agt. Tja, zegt ie, één sessie heeft niet zoveel zin. Bovendien moet mijn geweldige blauwe tape (dank aan Hanneke en Linda !) er dan vanaf en dat wil ik liever niet. Mijn super tape is helemaal op en pas over een week heb ik de nieuwe rol die Peter heeft opgestuurd. Hij is hier eenvoudigweg nergens verkrijgbaar, ze hebben er hier nog nooit van gehoord. Meijel blijkt in meerdere opzichten een wereldstad te zijn !

Lees net op de Franse opstartpagina hier:

Pays-Bas : le parti anti-islam de M. Wilders grand vainqueur des législatives

en hoor ook nog dat hij nr 1 is geworden in Limburg; en Harry,als reactie op jouw reactie betreffende de verkiezingen; ik schaam me Limburgse te zijn.

Chemin 11 Lasserre-de-Haut (na Condom)

'Al ga je er niet overnachten, ga er in ieder geval aan en doe ze de groeten van me want Diny het is er prachtig en je moet het zien', zo zei Frits (ja, die uit Sittard van de ligfiets, zie verhaal Limburg 1).

Frits heeft niets te veel gezegd. Huis en tuin kunnen zò in de Résidence. Ik ben onder de indruk en bij aankomst blij dat ik er blijf overnachten. Van Joëlle kreeg ik zowaar kamer Carmen helemaal voor mezelf. Wat een luxe ! Frits had 2 dagen tevoren al eens gebeld; als trouwe lezer van mijn weblog en camino-kenner bij uitstek, had hij uitgerekend dat ik er nu wel ongeveer langs zou moeten komen.

Na al het gemopper van die pelgrims dat het veel te heet was, heeft Jacobus de gaskraan dichtgedraaid en vervolgens de regenkraan vol opengedraaid vandaag. Hij leek écht boos vandaag en liet tevens een stevige onweersbui over ons heenkomen.

Van zwemmen in het prachtige zwembad van Joëlle was dus geen sprake maar het interieur en de tuin van het landgoed maakten alles goed.

De weg ernaar toe hing vol met Nederlandse stickers. Ook hier in de binnenlanden van de Gers liet Frits (net als op de Limburgse camino) zijn sporen na.

Lasserre-de-Haut, een prachtig adres om eens naar toe te gaan als je in de buurt bent. Kijk maar op internet want mijn foto's vallen helaas wat tegen.